Κόσοβο-Σερβία: Όταν η γυναικεία "διαίσθηση" συναντά την επιχειρηματικότητα

"Όνειρό μου ήταν να κάνω το Κόσοβο 'γλυκό', αφού όλοι οι άνθρωποι μιλούν τη 'γλώσσα' της σοκολάτας", λέει η νεαρή Μπλέτα Ζεγκίρι, που έφηβη ακόμα, ταξίδευε κάθε εβδομάδα από την Πρίστινα στα Σκόπια για να δοκιμάσει νέες γεύσεις σοκολάτας. Η Μπλέτα, τελικά, κράτησε την υπόσχεσή της και σε διάστημα λίγων ετών κατάφερε να ανοίξει όχι ένα, αλλά δύο ζαχαροπλαστεία και να "μυήσει" τους κατοίκους της πρωτεύουσας του Κοσόβου στα … μυστικά της σοκολάτας.

Μπορεί η Μπλέτα να επέλεξε τη σοκολάτα ως βάση επιχειρηματικής δραστηριοποίησης, όμως μια άλλη κυρία, η Ξεραλντίνα Ρεξέφι αποφάσισε να ακολουθήσει την καρδιά της και να χαρίσει στις κυρίες καλαίσθητα ρούχα, που η ίδια σχεδιάζει και τα οποία, όπως λέει, δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τις ευρωπαϊκές αγορές.

Οι Μπέλτα Ζεγκίρι και Ξεραλντίνα Ρεξέφι δίνουν ελπίδα σε εκατοντάδες γυναίκες στο Κόσοβο να ακολουθήσουν τα επιχειρηματικά όνειρά τους και να καταστούν οικονομικά ανεξάρτητες. Επιχειρηματίες οι ίδιες, τα τελευταία χρόνια εδραίωσαν την παρουσία τους στην εγχώρια αγορά, με την Ξεραλντίνα να εξάγει τα ρούχα της σε αγορές χωρών της δυτική Ευρώπης.

Οι δύο κυρίες, κάτοικοι της Πρίστινας, αποδεικνύουν πως, όταν υπάρχει θέληση, σε συνδυασμό με τη γυναικεία διαίσθηση, μπορεί ν' ανοίξει ένα επιτυχημένο "μονοπάτι" επιχειρηματικής δραστηριοποίησης. Βέβαια, στην υλοποίηση των ονείρων της Μπλέτας και της Ξεραλντίνας, πολύτιμη υπήρξε η βοήθεια του έργου που υλοποίησε η Υπηρεσία Ανάπτυξης της Αυστρίας, με τη στήριξη της Οικονομικής Πρωτοβουλίας για το Κόσοβο (ECIKS) για την αγορά εργασίας στο Κόσοβο και τη συμμετοχή του γυναικείου πληθυσμού σ' αυτήν.

Η κ. Ρεξέφι, περήφανη ιδιοκτήτρια του ομώνυμου ατελιέ, δηλώνει αισιόδοξη για την πορεία της μικρής επιχείρησής της και ατενίζει το μέλλον με σιγουριά, αφού, σ' αυτό, "καταθέτει" όλες τις ελπίδες για ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο και εργασιακό μέλλον.

"Όταν ήμουν έφηβη, σχεδίαζα ρούχα, επειδή μου άρεσε. Τη δεκαετία του '90, φοιτήτρια Ιατρικής, αν και δεν είχα ελεύθερο χρόνο, δεν άφησα την αγαπημένη μου ασχολία και συνέχισα να σχεδιάζω ρούχα", λέει χαρακτηριστικά.

Σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία, όταν οι γονείς της έχασαν τις δουλειές τους, η Ξεραλντίνα έπρεπε να αποφασίσει, αν τελικά θα τους "επιβαρύνει", συνεχίζοντας τις σπουδές της στην Ιατρική ή αν θα πάρει τη ζωή της στα χέρια της και θα βγει στην αγορά εργασίας.

"Ήταν μια δύσκολη απόφαση. Αναγκάστηκα να σταματήσω τις σπουδές μου και να ξεκινήσω ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή μου. Όμως, δεν το μετανιώνω", τονίζει και αποκαλύπτει ότι τα συστατικά μιας επιτυχημένης επιχειρηματικής "συνταγής" είναι "η δουλειά, η αποφασιστικότητα και τα … δάκρυα σε κάθε μία αναποδιά που μπορεί να συμβεί".

Με κουράγιο, σ' ένα ανδροκρατούμενο επιχειρηματικό περιβάλλον, η Ξεραλντίνα, πριν από περίπου μία 20ετία, κάνει το πρώτο της επιχειρηματικό "βήμα", ανοίγοντας το ατελιέ, μαζί με τη φίλη και συνεργάτιδά της, Λίντα.

Η αναγνώριση της δουλειάς της από το κοινό ήταν τόσο γρήγορη, που ούτε η ίδια, όπως "εξομολογείται", δεν μπορούσε να το πιστέψει. Μάλιστα, τα ρούχα της, σύντομα βγήκαν και σε άλλες αγορές, ακόμα και ευρωπαϊκών χωρών (Ελβετία και άλλες δυτικοευρωπαϊκές χώρες).

Αν και οι πολεμικές συγκρούσεις στο Κόσοβο ανέκοψαν την επιτυχημένη πορεία της επιχείρησής της, δεν "γκρέμισαν" τα όνειρά της. Αντιθέτως, της έδωσαν την ευκαιρία να αντιμετωπίσει όλες τις προκλήσεις, με περισσότερο πείσμα και ψυχραιμία.

Η Ξεραλντίνα επέστρεψε στα "θρανία", πήρε το δίπλωμα της Ιατρικής, σπούδασε δημοσιογραφία, παντρεύτηκε, απέκτησε δύο παιδιά και συνέχισε να "κυνηγά" το όνειρό της για τη μόδα.

Όταν πια, οι πολεμικές συγκρούσεις σταμάτησαν, η Ξεραλντίνα επέστρεψε στο ατελιέ της και συνέχισε να σχεδιάζει ρούχα, αλλά και… ζωές. "Πολλές γυναίκες με επισκέπτονταν για να μου πουν πως θέλουν να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση. Χρειάζονταν συμβουλές και λίγο 'σπρώξιμο'. Δεν ήταν εύκολο για εκείνες, όπως και για μένα. Όμως, τους έλεγα ότι πρέπει να μην εγκαταλείψουν το όνειρό τους", σημειώνει.

Η γλυκιά ιστορία της Μπλέτα

Η ζωή, έπειτα από τη δύσκολη δεκαετία του '90, έχει επιστρέψει στους κανονικούς της ρυθμούς στο Κόσοβο, ωστόσο ορισμένα προϊόντα έχουν καταγραφεί στη συνείδηση των πολιτών, ως προϊόντα πολυτελείας. Ένα από αυτά είναι και η σοκολάτα, της οποίας τη… γλύκα, πολλοί κάτοικοι του Κοσόβου αναγκάζονταν να αναζητήσουν σε άλλες χώρες.

Αυτή την πραγματικότητα, η Μπλέτα Ζεγκίρι θέλησε να την αλλάξει. Έχοντας στο μυαλό τη γεύση της βελγικής σοκολάτας, που δοκίμαζε στα Σκόπια, η Μπλέτα άρχισε να αναζητεί τρόπους για να φέρει στην Πρίστινα τις σοκολάτες συγκεκριμένης βελγικής βιομηχανίας ζαχαροπλαστικής.

"Κάθε φορά που επέστρεφα από τα Σκόπια, μοίραζα σοκολάτες στα μέλη της οικογένειάς μου και σε φίλους", σημειώνει και προσθέτει πως σε κάποιο σημείο είχε φτάσει ν' αναλύει όλα τα συστατικά της σοκολάτας!

Η Μπλέτα συνειδητοποίησε πως η αγάπη της για τη σοκολάτα την οδηγεί σε ένα νέο "μονοπάτι", αυτό της επιχειρηματικότητας: Επέστρεψε στα Σκόπια, είχε επαφές με τους εκπροσώπους της συγκεκριμένης σειράς και έπειτα από πολλά χρόνια και πολλές προσπάθειες, η Μπλέτα άνοιξε, το 2007, στην Πρίστινα, το δικό της ζαχαροπλαστείο.

Έναν χρόνο αργότερα, άνοιξε το δεύτερο κατάστημά της, σε κεντρικό εμπορικό κέντρο, και καλεί τους "πιστούς" του γλυκού αυτού πειρασμού σε γαστριμαργικές … περιπέτειες.

Η αγορά εργασίας στο Κόσοβο

Στο Κόσοβο, ο δρόμος της επιχειρηματικότητας δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα για τις γυναίκες, που συχνά συναντούν προκλήσεις και εμπόδια, καθώς αν και το νομοθετικό πλαίσιο βελτιώνεται και εγγυάται ίσες ευκαιρίες για όλους τους πολίτες, με απλοποίηση των διαδικασιών για τη σύσταση και εγγραφή των επιχειρήσεων, η πρόσβαση του λεγόμενου "αδύναμου φύλου" στην αγορά εργασίας, παραμένει δύσκολή υπόθεση…

Όπως προκύπτει από στοιχεία των αρμοδίων φορέων του Κοσόβου και ξένων υπηρεσιών, που υλοποιούν προγράμματα για την οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή, το 90% των γυναικών που έχουν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι άνεργες, με αποτέλεσμα να βρίσκονται εκτός εργασίας, να εξαρτώνται οικονομικά από την οικογένειά τους και να μην έχουν πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία για να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση.

Mόνο το 10% του γυναικείου πληθυσμού στο Κόσοβο είναι οικονομικά ανεξάρτητο και διαπιστώνονται μεγάλες διαφορές στην πρόσβαση των γυναικών και των ανδρών στην αγορά εργασίας. Από τις 47.041 ιδιωτικές εταιρίες που είναι εγγεγραμμένες στο Κόσοβο, περίπου το 6% έχουν γυναίκα ιδιοκτήτρια, σύμφωνα με στοιχεία της ECIKS.

της Εύη Σοφιανού