Η ανάπτυξη της τεχνολογίας που άλλαξε τη ροή του κόσμου

Social networks

Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχουν πλέον υιοθετηθεί σε αρκετά μεγάλη κλίμακα, οι εταιρείες ξεκινούν να κάνουν μεγάλα βήματα, να προσαρμόζονται και να εκδηλώνονται σε κάποιο είδος μετρήσιμης τελικής μορφής. Ο χρόνος που καταναλώνεται στις πλατφόρμες πρόκειται να αυξηθεί.

Τα smartphones

Ενώ τα smartphones αναπτύχθηκαν αρχές του 21ου  αιώνα, έγιναν προσιτά στο κοινό μετά το 2012. Αυτό που συνέβη ήταν η μεταφορά ενός υπολογιστή σε ένα φορητό τηλέφωνο. Οι λογαριασμοί email, τα προφίλ στα κοινωνικά δίκτυα υπάρχουν πλέον σε μια μικρή συσκευή, την οποία ο χρήστης μπορεί να έχει συνεχώς μαζί του. Η συντριπτική πλειονότητα του αναπτυγμένου κόσμου μπαίνει στο διαδίκτυο από τα smartphones και, σε συνδυασμό με τα κοινωνικά δίκτυα, αναδείχθηκε το φαινόμενο της δημοσιογραφίας των πολιτών. Σημαντικά γεγονότα, από τρομοκρατικά χτυπήματα μέχρι διαδηλώσεις,  καταγράφηκαν και μεταδόθηκαν μέσα από τα έξυπνα τηλέφωνα.

Τα social media

Το 2004 ξεκινά το Facebook, και, μέσα σε λίγα χρόνια, γίνεται το παγκόσμιο φαινόμενο, φτάνοντας τους 2,2 δισεκατομμύρια ενεργούς χρήστες τον Ιανουάριο του 2018. Το Twitter ξεκινά το 2006 και φτάνειστο απόγειό του μετά το 2008. Στη ζωή μας μπήκε το 2010 το Instagram και ακολουθούν Snapchat, Facetime και άλλα κοινωνικά δίκτυα που φέρνουν τον κόσμο πιο κοντά. Ο ιστότοπος ανταλλαγής βίντεο YouTube - ο οποίος περιέχει πολλά κοινωνικά στοιχεία, ακόμα και αν δεν είναι μια παραδοσιακή πλατφόρμα κοινωνικών μέσων - χρησιμοποιείται σήμερα από τα τρία τέταρτα των ενηλίκων των ΗΠΑ και το 94% των ηλικιών 18 έως 24 ετών.

Η ραγδαία εξάπλωση των social media ήταν καθοριστική για τη δημοσιογραφία, την πολιτική, την κοινωνική αλληλεγγύη, τις εργασιακές σχέσεις και το μάρκετινγκ. Η αρνητική πλευρά τους είναι ότι προέκυψαν τα fake news, το bullying στα σχολεία έγινε διαδικτυακό και οι αρνητικές επιρροές που η διεθνής κοινότητα παλεύει να καταστείλει. Έτσι, όλοι τώρα είμαστε ενωμένοι διαδικτυακά, αλλά η ιδιωτικότητα βρίσκεται σε συνεχές ρίσκο, όπως το σκάνδαλο Cambridge Analytica με την ανεπαρκή διαχείριση από τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ.

Η δίωξη των  «υπέρμαχων» της αλήθειας

Ο ιδρυτής των Wikileaks, Τζούλιαν Ασάνζ, το 2006 έδωσε έναν νέο ορισμό στην έννοια της αλήθειας, δημοσιεύοντας στην πλατφόρμα των Wikileaks απόρρητα έγγραφα που αφορούσαν κυβερνήσεις. Ενώ ο Έντουαρντ Σνόουντεν, υιοθετώντας τη λογική του Ασάνζ, το 2013 διέρρευσε πληροφορίες από την αμερικανική NSA, μεταξύ αυτών και το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων από την υπηρεσία σε συνεργασία με εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, που περιλάμβανε τηλεφωνικές υποκλοπές σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Οι υπερασπιστές της αλήθειας διώκονται και θεωρούνται προδότες από τις χώρες τους. Θεωρούνται όμως ήρωες για άλλους, με την έννοια ότι έφεραν στο φως απόρρητες πληροφορίες οι οποίες στα χέρια επιτηδείων θα μπορούσαν ακόμη και να καταστρέψουν τον πλανήτη.

H διασπορά των fake news

Το χειρότερο μειονέκτημα των κοινωνικών δικτύων είναι η διασπορά ψευδών ειδήσεων. Μια ψεύτικη είδηση, ο θάνατος ενός διάσημου για παράδειγμα, μπορεί να κυκλοφορήσει σε παγκόσμιο επίπεδο σε λιγότερο από 30 λεπτά μέσα από συνεχείς κοινοποιήσεις σε Facebook και Twitter. Έχει πλέον αποδειχθεί ότι τα fake news έχουν διαδραματίσει τον δικό τους ύπουλο ρόλο στην άνοδο του ευρωσκεπτικισμού, στην ενίσχυση του εθνικισμού και των ακραίων απόψεων, στο Brexit, στο αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών και στην ενίσχυση ενός «διαδικτυακού παρακράτους».

Η Δημοσιογραφία των πολιτών

Πριν κάποια χρόνια, για να κυκλοφορήσεις ως δημοσιογράφος ήταν απαραίτητη η επαγγελματική δημοσιογραφική ταυτότητα. Σήμερα, αρκεί να είσαι στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή, να έχεις ένα smartphone και έναν λογαριασμό σε Facebook, Twitter ή Instagram ή απλώς να διαθέτεις ένα blog. Τα  smartphones, σε συνδυασμό με τα κοινωνικά δίκτυα, είχαν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση της δημοσιογραφίας των πολιτών. Παρακολουθήσαμε κόσμο να τρέχει ή να αιμορραγεί στα τρομοκρατικά χτυπήματα που συγκλόνισαν την Ευρώπη, στο Παρίσι, στις Βρυξέλλες, στη Γερμανία, στη Νίκαια, στο Στρασβούργο.  Σημαντικά γεγονότα καταγράφηκαν στο διαδίκτυο μέσα από την πένα των δημοσιογράφων αλλά και την απλή ματιά των πολιτών. Το ένα δεν απέκλεισε το άλλο.

Η αλήθεια σκοτώνει

Για πρώτη φορά, ένας ή περισσότεροι δημοσιογράφοι επιλέγονται ως προσωπικότητες της χρονιάς από το περιοδικό «Time», το οποίο απονέμει αυτόν τον τίτλο από το 1927. Πρόσωπο της Χρονιάς είναι ο Σαουδάραβας δημοσιογράφος Τζαμάλ Κασόγκι που δολοφονήθηκε στην πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στην Άγκυρα για την κριτική που ασκούσε στη χώρα του μέσω της «Washington Post», η αμερικανική εφημερίδα Capital Gazette, που έγινε στόχος επίθεσης ενόπλου, που σκότωσε πέντε άτομα, η δημοσιογράφος από τις Φιλιππίνες, Maria Ressa, και οι συλληφθέντες στη Μιανμάρ δημοσιογράφοι του Reuters, Wa Lone και yaw Soe Oo. Η Βικτόρια Μαρίνο δολοφονήθηκε στη Βουλγαρία  γιατί αποκάλυψε σε εκπομπή της εκτεταμένη διαφθορά της κυβέρνησης της χώρας. Η Δάφνη Καρουάνα Γκαλίσια δολοφονήθηκε στη Μάλτα ερευνώντας τα Panama Papers. Η αλήθεια σκοτώνει, οι υπερασπιστές της αλήθειας είναι πρόσωπα που δημιουργούν και διακινούν ιδέες,  ακόμα και μετά τον θάνατό τους οι ιστορίες τους εμπνέουν για  αλλαγή του κόσμου προς το καλύτερο.

Πηγές:

• ANT1NEWS (2018) Time: “Πρόσωπο της Χρονιάς” ο Κασόγκι
• Pewinternet.org (2018) Social Media Use in 2018
• Plann (2018) 8 top social media trends to look out in 2018
• Προκοπίου, Μ. (2018) 2008-2018 Τάσεις και κινήματα που άλλαξαν τη ροή της Ιστορίας, Freesunday, Τεύχος 478