Οι στιγμές που άλλαξαν την διαδικτυακή μας εμπειρία το 2018! [2ο μέρος]

Τέλος στην «κούρσα» του Facebook

Μέσα στο 2018 όχι μόνο είδαμε νέες εφαρμογές να σημειώνουν θεαματική άνθηση, αλλά και εφαρμογές με σταθερή παρουσία και κύρος στο χώρο να οδηγούνται σε αναπάντεχες αποτυχίες. Στις 25 Ιουλίου 2018, είδαμε τη μετοχή της Facebook να παρουσιάζει πτώση 19% σε μία μέρα. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της ζημιάς, αρκεί να σημειωθεί ότι το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε 120 δισεκατομμύρια δολάρια. Η πτώση αυτή προκλήθηκε από τη δημοσίευση των στοιχείων κτήσης και διατήρησης χρηστών, όπως επίσης και του τζίρου της εταιρίας για το 2018. Τα αποτελέσματα ήταν ελαφρώς χαμηλότερα από τις αναμενόμενες προβλέψεις των ειδικών (πχ 1,47 δισεκατομμύρια καθημερινοί χρήστες αντί 1,48 της πρόβλεψης και 13,29 δισεκατομμύρια δολάρια τζίρου έναντι 13,36 της πρόβλεψης), ωστόσο ήταν αρκετά για να δημιουργήσουν μία αλυσιδωτή αλληλουχία αντιδράσεων που εν τέλει διαμόρφωσαν αυτήν την ανησυχητική εικόνα. Χρόνο με το χρόνο το Facebook παρουσίαζε ασταμάτητη αύξηση των χρηστών του, μέχρι που το 2018 αυτή η εικόνα αναστράφηκε. Αν μη τι άλλο, είναι κάτι που μας κάνει να προβληματιστούμε.

Και δεν είναι μόνο στο Facebook που παρατηρείται αυτή η απροσδόκητη πτώση αλλά και στο Snapchat, ένα επίσης «φωτεινό αστέρι» ανάμεσα στις εφαρμογές, που μας απασχόλησε εντονότερα τα προηγούμενα έτη. Κι όμως, όπως αναφέρει ο Felix Richter (2018) σε δημοσίευσή του στο Statista, οι χρήστες του Snapchat, μετά από μία μακρά περίοδο σταθερής ανάπτυξης, για πρώτη φορά μετά το λανσάρισμα της εφαρμογής σημείωσαν ραγδαία πτώση: από 191 εκατομμύρια στις αρχές του 2018, μέσα σε λίγους μήνες (μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου) έπεσαν στους 186 εκατομμύρια, 5 εκατομμύρια λιγότερους.

Αγορές μέσω των Stories

Συνεχίζοντας την ανασκόπηση του χρόνου που φεύγει, θα ήταν παράληψη να μην αναφερθεί η συστηματική εμπορική αξιοποίηση της δυνατότητας αγορών μέσα από το Instagram. Το 2018 είναι το έτος που για πρώτη φορά οι χρήστες της εφαρμογής απέκτησαν τη δυνατότητα να μπορούν να αγοράζουν μέσα από τα Stories των αγαπημένων τους επιχειρήσεων και brands. Βέβαια, σε δημοσίευση στο επίσημο ιστολόγιο της εφαρμογής (Instagram Info Center) στις 17 Σεπτεμβρίου 2018, αναφέρεται ότι εκπληκτικός ήταν επίσης και ο αριθμός των χρηστών που υποδέχθηκαν θετικά τη δυνατότητα αγοράς προϊόντων μέσω του News Feed. Για την ακρίβεια, τη στιγμή της δημοσίευσης της ανακοίνωσης, 90 εκατομμύρια χρήστες κάθε μήνα αλληλεπιδρούσαν με τη δυνατότητα άμεσης αγοράς στις σχετικές δημοσιεύσεις. Όσον αφορά τώρα στο χαρακτηριστικό των αγορών άμεσα από τα Stories, αναφέρεται ότι στόχος της εταιρίας είναι να το επεκτείνει σε 46 χώρες.

Instagram TV

Σημαντική στιγμή στις πλατφόρμες κοινωνικής προβολής και δικτύωσης ήταν και όταν o CEO του Instagram, Kevin Systrom, ανακοίνωσε τη διάθεση μίας νέας εφαρμογής με το όνομα Instagram TV. Πρόκειται για βίντεο τα οποία προβάλλονται σε κάθετη οθόνη και έχουν μεγαλύτερο μέγεθος από το αντίστοιχο των ιστοριών. Πράγματι, πλέον έχουμε όλοι πρόσβαση σε αυτό.

Ο Zuckerberg στο Κογκρέσο

Μέσα στο 2018 είδαμε επίσης τον ιδιοκτήτη του Facebook, Mark Zuckerberg, να οδηγείται σε ακρόαση μπροστά στο Κογκρέσο. Ένα χαρακτηριστικό σημείο της διαδικασίας, όπως τόνιζε η Cecilia Kang στους New York Times, ήταν η στιγμή όπου ο γερουσιαστής John Cornyn ρώτησε τον Zuckerberg αν το μότο του Facebook συνεχίζει να είναι το «move fast and break things» (κινήσου γρήγορα και σπάσε πράγματα). Ο Zuckerberg απάντησε ότι η τωρινή «μάντρα» είναι λιγότερο ελκυστική: «move fast with stable infrastructure» (κινήσου γρήγορα με στέρεη υποδομή). Φυσικά, το σχόλιο αυτό προκάλεσε χαμόγελα, αλλά το όλο σκηνικό μας δίνει ένα γερό μήνυμα για το μέγεθος της δύναμης που έχουν συγκεντρώσει στα χέρια τους αυτές οι εφαρμογές. Αυτό, από τη μία, τις τοποθετεί σε μία θέση ισχύος, η οποία προκαλεί σε άτομα και οργανισμούς φόβο για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτή η δύναμη. Από την άλλη, κάνει τους ίδιους τους υπευθύνους, που αντιλαμβάνονται την τεράστια επιρροή της πλατφόρμα τους, να κινούνται πολύ πιο προσεκτικά και επιφυλακτικά απ’ ότι στο ξεκίνημά.

Φυσικά, αυτή η πολιτική πίεση δεν θα μπορούσε παρά να επεκταθεί στην ίδια την πλατφόρμα, με την εφαρμογή αυστηρότερων μέτρων στον τρόπο κατά τον οποίο δραστηριοποιούνται εργαλεία τρίτων εταιριών. Για παράδειγμα, εργαλεία διαχείρισης πολλαπλών λογαριασμών, όπως της Hootsuite, βρέθηκαν αντιμέτωπα με τα νέα περιοριστικά μέτρα, συναντώντας σημαντικά εμπόδια στη δυνατότητά τους να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται με τον ίδιο τρόπο. Περιοριστικά μέτρα τέθηκαν επίσης και στον τρόπο με τον οποίο οι διάφορες επιχειρήσεις - brands προσεγγίζουν το κοινό. Μετά από ανακοίνωση που έκανε ο Zuckerberg στις 12 Ιανουαρίου του 2018, οι ιδιοκτήτες των επαγγελματικών σελίδων του Facebook είδαν τις δημοσιεύσεις τους να προσεγγίζουν μόλις το 3-5% του κοινού τους. Για να θυμίσουμε τα ακριβή λόγια του: «but recently we’ve gotten feedback from our community that public content – post from business, brands and media – is crowding out the personal moments that lead us to connect with each other». Δεν είναι γνωστό κατά πόσο αυτή η απόφαση πέτυχε τον προβαλλόμενο σκοπό της, ωστόσο είναι βέβαιο ότι καμία επιχείρηση δεν μπορεί πλέον να αξιοποιήσει την οργανική δυναμική των δημοσιεύσεών της. Η πληρωμένη διαφήμιση στο Facebook είναι ο μόνος τρόπος για να δείξει τις δημοσιεύσεις της, στο επιθυμητό κοινό.

Από όσα είδαμε σε αυτό το αφιέρωμα (διαβάστε ΕΔΩ το πρώτο μέρος), εύκολα μπορεί υποστηριχθεί ότι το 2018 ήταν ένα έτος σημαντικών αλλαγών στα social media και στο διαδίκτυο γενικότερα. Όλες αυτές οι αλλαγές υπόσχονται σημαντικές εξελίξεις, με μεγάλο ενδιαφέρον, για το έτος που καλούμαστε να υποδεχθούμε. Ας ευχηθούμε το 2019 να είναι μία χρονιά που θα μας κάνει να νιώσουμε πιο ασφαλείς, όσον αφορά στον τρόπο αλληλεπίδρασής μας με το διαδίκτυο, και που θα μας αφήσει περισσότερο ικανοποιημένους από το περιεχόμενο που θα προβληθεί στις οθόνες των συσκευών μας.