Μαρία Αλεξίου: Ένας βιώσιμος κόσμος είναι εφικτός

Η Μαρία Αλεξίου, πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (CSR Hellas), με μεγάλη εμπειρία σε θέσεις εταιρικής υπευθυνότητας, μίλησε στο epixeiro.gr για τις υπεύθυνες πρακτικές, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην εφαρμογή της. 

Είστε ένας άνθρωπος με πολύ μεγάλη εμπειρία σε θέματα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ). Ως πρόεδρος του CSR Hellas, βλέπετε αλλαγές στην κουλτούρα και στις δράσεις των επιχειρήσεων τα τελευταία χρόνια;

Είναι γεγονός ότι ολοένα και περισσότερο οι επιχειρήσεις και στη χώρα μας αντιλαμβάνονται ότι η εταιρική κοινωνική ευθύνη είναι μία διαφορετική κουλτούρα και εκφράζεται μέσω της διαχρονικής συμπεριφοράς και όχι των μεμονωμένων και κατά περίπτωση παρεμβάσεων. Έτσι διαπιστώνουμε ότι υπάρχει κι εδώ πλέον μία τάση για πιο ώριμες και ολοκληρωμένες στρατηγικές εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Ενδεικτικά παραδείγματα της εξέλιξης αυτής είναι μεταξύ άλλων η σύμπραξη αρκετών επιχειρήσεων στην πρωτοβουλία ΚΑΡΠΟΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ όπου για πρώτη φορά δημιουργήθηκε ένα νέο επιχειρησιακό μοντέλο συνεργασίας για την παραγωγή πιο «υπεύθυνων» κοινωνικά προϊόντων στον αγροτο-διατροφικό τομέα. Επίσης, η προσπάθεια σύμπραξης αρκετών επιχειρήσεων σε συνεργασία με το CSR Hellas με το δημόσιο τομέα για την αμεσότερη αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών που δημιούργησαν οι καταστροφικές πυρκαγιές της 23^ης Ιουλίου στην Αττική και ειδικά στην ανατολική Αττική.

Πολλές εταιρείες συνδέουν τις δράσεις ΕΚΕ με τις δράσεις προβολής και διαφήμισης. Πιστεύετε ότι αυτή είναι μία σωστή πρακτική;

Η επικοινωνία της στρατηγικής ΕΚΕ μίας επιχείρησης στους συμ-μετόχους της και στο ευρύτερο κοινό είναι υποχρεωτική γιατί αυτό επιβάλλει η διαφάνεια και η ανάγκη αξιολόγησης της στρατηγικής αυτής από όσους τουλάχιστον επηρεάζονται από την υλοποίησή της είτε άμεσα είτε έμμεσα. Η προβολή και διαφήμιση αποσπασματικά των πρωτοβουλιών μίας επιχείρησης που έχουν κοινωνικό σκοπό είναι μία πρακτική που συνήθως προκαλεί προσωρινά αποτελέσματα και πολλές φορές αντίθετα με τα προσδοκώμενα ιδιαίτερα αν δεν υποστηρίζεται από μία συνολικότερη στρατηγική εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.

Υπάρχει έλλειψη στελεχών με εξειδίκευση στην ΕΚΕ στην Ελλάδα. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να αλλάξει αυτό;

Οι περισσότερες επιχειρήσεις καλύπτουν καταρχήν τις νέες θέσεις εργασίας που σχετίζονται με την ΕΚΕ με στελέχη που έχουν προϋπηρεσία στην επιχείρηση και σε συναφείς κλάδους δεδομένου ότι η κατανόηση του επιχειρηματικού κλίματος και των ουσιωδών θεμάτων για κάθε περίπτωση είναι σημαντική. Είναι αναγκαίο να αυξηθεί η ενασχόληση όλων των επιστημών με την βιώσιμη ανάπτυξη και την ΕΚΕ, ειδικότερα των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων των τμημάτων Οικονομίας και Διοίκησης Επιχειρήσεων.

Η ενσωμάτωση της ΕΚΕ στη στρατηγική και τη διοίκηση θα βοηθήσει καθοριστικά στην ανάπτυξη των ικανοτήτων των μελλοντικών στελεχών αλλά κυρίως στη διαμόρφωση μίας νέας γενιάς επιχειρηματιών που θα μπορούν να ανταποκριθούν καλύτερα στον σύνθετο και κριτικό τρόπο σκέψης και διοίκησης που προϋποθέτει η ΕΚΕ.

Κεφάλαιο βιώσιμη ανάπτυξη. Πόσες εταιρείες κατανοούν πλήρως τη σημασία και την εφαρμογή της;   

Αρκετές εταιρίες προσπαθούν να κατανοήσουν και να μετατρέψουν την λειτουργία τους ώστε να ανταποκρίνονται πλήρως στη βιώσιμη ανάπτυξη. Υπάρχουν δε και κάποια συστήματα τα οποία θεωρητικά βοηθούν σε αυτή τη μετεξέλιξη. Ένα σχετικό παράδειγμα αποτελεί το “B Corp” σύμφωνα με το οποίο η επιχείρηση μπορεί και να πιστοποιηθεί για την προσέγγιση που ακολουθεί στην ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευθύνης στον επιχειρηματικό της σκοπό έτσι ώστε να εναρμονίζει την κερδοφορία με τη δημιουργία και διανομή της αξίας σε όλους τους συμ-μετόχους της. Ένα τέτοιο πρότυπο ακολούθησε η εταιρία DANONE τα τελευταία δέκα χρόνια και πιστοποιήθηκε πρόσφατα ως B Corp. αποτελώντας ένα δείγμα διαχρονικής και διαρκούς δέσμευσης στη βιώσιμη ανάπτυξη και την ΕΚΕ.

Σε τι ποσοστό εφαρμόζουν οι εταιρείες στην Ελλάδα υπεύθυνες πρακτικές ΕΚΕ; Πιστεύετε ότι έχουν πραγματικό αντίκτυπο στους βασικούς άξονες: Ανθρώπινο Δυναμικό, Περιβάλλον, Κοινωνία και Αγορά;

Πολλές επιχειρήσεις στην Ελλάδα θεωρούν τις υπεύθυνες πρακτικές ΕΚΕ ως μέρος των υποχρεώσεων τους έναντι του νόμου και αυτό πάντα αποτελεί την βασικότερη προϋπόθεση για μία υπεύθυνη και βιώσιμη επιχείρηση. Ωστόσο, πολλές πρακτικές ξεπερνούν τα όρια της συμμόρφωσης και αποσκοπούν στη δημιουργία καλύτερων σχέσεων συνεργασίας με το ανθρώπινο δυναμικό, την αγορά , πελάτες και προμηθευτές αλλά και την τοπική κοινωνία όταν υπάρχει ανάγκη. Ενδεικτικό παράδειγμα και πάλι είναι η αυθόρμητη προσφορά των επιχειρήσεων μικρών και μεγάλων στην αντιμετώπιση καταστροφών όπως οι πλημμύρες αλλά και οι πυρκαγιές που είχαμε και πάλι πρόσφατα. Αυτές οι ενέργειες παρόλο που μπορεί να μην εντάσσονται σε μία ολοκληρωμένη στρατηγική είναι ενδεικτικές της τάσης για κοινωνική συμμετοχή και ανάληψη πρωτοβουλιών πέρα από τα όρια της συμμόρφωσης ή της κοινωνικής προβολής.

Πείτε μας τρεις λέξεις οι οποίες χαρακτηρίζουν την κουλτούρα των  εταιρειών στην Ελλάδα σήμερα.   

Εσωστρέφεια, δυσπιστία, αδυναμία συνεργασίας.

Αναφέρετε τρία προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες σήμερα στην εφαρμογή πρακτικών ΕΚΕ.

Όραμα και στρατηγική είναι το πρώτο πρόβλημα, διότι η ανασφάλεια του ευρύτερου οικονομικού περιβάλλοντος περιορίζει τις δυνατότητες μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Εξωστρέφεια ώστε να αντιληφθούν καλύτερα τις τάσεις που επηρεάζουν την οικονομία και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων στο σύγχρονο περιβάλλον.

Δημιουργική και αποτελεσματική συνεργασία τόσο μεταξύ των επιχειρήσεων όσο και με όλους τους συμμετόχους τους ώστε να αντιμετωπισθούν οι δυσκολίες και να υιοθετηθούν οι καταλληλότερες και αποτελεσματικότερες λύσεις.

Τι θα είχατε να προτείνετε σε μία εταιρεία που θέλει να εφαρμόσει πρακτικές ΕΚΕ αλλά δεν έχει πρότερη εμπειρία; Από πού θα πρέπει να ξεκινήσει;

Κάθε επιχείρηση μπορεί να ξεκινήσει μαθαίνοντας από την εμπειρία που υπάρχει ήδη σε άλλες επιχειρήσεις που έχουν ήδη ξεκινήσει να εφαρμόζουν στρατηγική ΕΚΕ και έχουν ενσωματώσει διεθνή πρότυπα και ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης. Με τη συμμετοχή  σε εξειδικευμένους φορείς όπως το Δίκτυο CSR Hellas και στις πρωτοβουλίες που αυτό υλοποιεί με άλλα Δίκτυα. Στο πλαίσιο αυτό κάθε επιχείρηση μπορεί να έρθει σε επαφή με στελέχη και ειδικούς αλλά και μία ευρεία γκάμα συμμετόχων και να αναπτύξει ταχύτερα την εμπειρία που χρειάζεται για να ξεκινήσει τη δική της στρατηγική. 

Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα της πρωτοβουλίας του European Pact 4 Youth που οδήγησε και στην Ελλάδα στη δημιουργία μίας ευρύτατης Συμμαχίας μεταξύ επιχειρήσεων, μεγάλων και μικρότερων και ακαδημαϊκών οργανισμών που ήδη ξεκινούν την υλοποίηση του Προγράμματος GEFYRA το οποίο αφορά στην εφαρμογή ολοκληρωμένων προγραμμάτων ποιοτικής πρακτικής άσκησης και μαθητείας με σκοπό την ανάπτυξη επαγγελματικών δεξιοτήτων και την ένταξη στην αγορά εργασίας 2000 άνεργων.

Πείτε μας ένα quote που χαρακτηρίζει τη δική σας στάση απέναντι στην ΕΚΕ.

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη είναι η πεποίθηση ότι ένας βιώσιμος κόσμος είναι εφικτός.

Το CSR Hellas ήταν υποστηριχτής στο 16ο συνέδριο για την ΕΚΕ, που διοργανώθηκε από το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο στις 31 Οκτωβρίου, με θέμα “The World of a Better Tomorrow: Sustainability and the New Disruptive Era”.