Τα 3 χαρακτηριστικά που κάνουν τους ανθρώπους να γίνονται «σπουδαίοι» δημιουργοί

Έτυχε να πέσω πάνω σε ένα επεισόδιο της σειράς «Genius» που παιζόταν στο National Geographic και πραγματεύεται τη ζωή του Άλμπερτ Αϊνστάιν. Και μάλιστα έπεσα πάνω σε μία σκηνή όπου ο νεαρός επιστήμονας Αϊνστάιν περπατάει με έναν φίλο του φυσικό σε μία γέφυρα της Πράγας και για να του εξηγήσει την ιδέα του περί Γενικής Σχετικότητας, την ιδέα δηλαδή ότι η βαρύτητα κάμπτει το φως, του λέει:

«Φαντάσου ότι αυτή η εικόνα που βλέπουμε μπροστά μας (ποτάμι και πλοία) παράγει ένα ψήγμα φωτός. Τώρα θεώρησε το ποτάμι ως διάστημα. Βλέπεις την μαούνα εκεί; Έστω ότι είναι ο ήλιος. Τώρα παρατήρησε τη σκηνή (η μαούνα να διασχίζει το ποτάμι)... Η βαρύτητα του ήλιου αλλάζει το σχήμα του διαστήματος!»

Βλέποντας αυτή τη σκηνή και συνδυάζονται και άλλες γνώσεις και εμπειρικές παρατηρήσεις περί δημιουργικότητας, κατέληξα ότι τρία (είναι τα βασικά χαρακτηριστικά που κάνουν μόνο μερικούς από όλους τους δημιουργικούς ανθρώπους να ξεχωρίζουν και να γίνονται «σπουδαίοι». Και με την λέξη σπουδαίοι μέσα σε εισαγωγικά, εννοώ, να προσφέρουν αληθινή αξία στην ανθρωπότητα και να την βοηθούν ουσιαστικά να εξελίσσεται να κατανοεί, να αλλάζει θετικά, να πηγαίνει ένα βήμα παρακάτω. Και οι σπουδαιότητα δεν έχει να κάνει με τη διασημότητα. Πολλοί σπουδαίοι άνθρωποι δεν έγιναν ποτέ γνωστοί κατά τη διάρκεια της ζωής τους ή δεν αναγνωρίστηκαν. Άλλοι πάλι είχαν την τύχη να γίνουν, όπως καλή ώρα ο Αϊνστάιν (με πολύ κόπο όμως!)

Οι 3 βασικές ποιότητες της «Δημιουργικής Σπουδαιότητας»

Έτσι λοιπόν οι τρεις ποιότητες/χαρακτηριστικά που κάνουν τους δημιουργικούς ανθρώπους να ξεχωρίζουν και να γίνονται «σπουδαίοι» είναι:

Η ικανότητά τους να θέτουν τα σωστά ερωτήματα

Για να μπορεί κανείς να είναι παραγωγικά δημιουργικός και να οδηγείται σε ανακαλύψεις μέσα από τις ιδέες του, θα πρέπει καταρχήν να είναι περίεργος για το πώς λειτουργούν τα πράγματα και οι καταστάσεις στον τομέα με τον οποίο ασχολείται. Γνωρίζει, δε, ότι για κάθε θέμα υπάρχουν μία σειρά από πολλά ερωτήματα τα οποία μπορούν να τεθούν και το καθένα απ’ αυτά μπορεί να οδηγήσει σε εκατοντάδες διαφορετικές κατευθύνσεις. Αυτό που διαφοροποιεί τους δημιουργικά σπουδαίους ανθρώπους από τους απλά δημιουργικούς είναι ότι βρίσκουν τη σωστή ερώτηση, μέσα από τις εκατοντάδες που υφίστανται, κι έτσι μένουν επικεντρωμένοι στο στόχο της σωστής απάντησης, πάντα προς τη σωστή κατεύθυνση. Και όπως είχε δηλώσει ο Αϊνστάιν: «Εάν είχα μία ώρα να λύσω ένα πρόβλημα και η ζωή μου εξαρτιόταν από τη λύση, θα ξόδευα τα πρώτα 55 λεπτά ώστε να προσδιορίσω την κατάλληλη ερώτηση που έπρεπε να θέσω. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, αφού θα ήξερα την κατάλληλη ερώτηση, θα μπορούσα να λύσω το πρόβλημα σε λιγότερο από πέντε λεπτά.»

Η ικανότητά τους να οπτικοποιούν τις ιδέες τους

Ο Αϊνστάιν ξεκινούσε πάντα με τη λέξη «φαντάσου» όταν μιλούσε σε κάποιον για οποιαδήποτε ιδέα του. Όπως έκανε και στη σκηνή η οποία αποτέλεσε το trigger αυτού του άρθρου. Οι δημιουργικά σπουδαίοι άνθρωποι οπτικοποιούν τις ιδέες τους είτε χρησιμοποιώντας την ίδια τη Φύση, είτε χρησιμοποιώντας την πραγματικότητα που τους περιβάλλει, είτε χρησιμοποιώντας χαρτί και μολύβι, είτε απλά φαντάζονται διαδοχικές εικόνες που τους πάνε από το ένα σημείο σκέψης στο επόμενο.  Μπορεί στο μυαλό τους να επικρατεί χάος, όμως έχουν την ικανότητα αυτό το χάος να το απλοποιούν οπτικοποιώντας το και κάνοντας έτσι κατανοητή και την πιο πολύπλοκη ιδέα τους τόσο στον εαυτό τους όσο και στους υπόλοιπους ανθρώπους. Όμως η οπτικοποίηση είναι μία διαδικασία η οποία βοηθάει  τους δημιουργούς να διευρύνουν τις ιδέες τους, γιατί λειτουργεί ως ένας καμβάς με απεριόριστες δυνατότητες και αυτό προάγει τη δημιουργικότητά τους. Κι ας μην ξεχνούμε αυτό που είχε δηλώσει ο Αϊνστάιν: «Η λογική μπορεί να σε πάει από το Α στο Β. Η φαντασία μπορεί να σε πάει παντού». Η οπτικοποιημένη σκέψη λοιπόν είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό που πραγματικά μπορεί να οδηγήσει σε θαυμαστά αποτελέσματα.

Η ικανότητά τους να είναι ανοικτοί

Η ικανότητά τους δηλαδή να έρχονται σε άμεση επαφή με ανθρώπους με τους οποίους μπορούν να μοιραστούν τις ιδέες τους, όσο τρελές κι αν είναι. Η ικανότητά τους δηλαδή να είναι ανοικτοί με εκείνους τους ανθρώπους που πρέπει να είναι. Με εκείνους που μπορούν, έστω και σε ένα βαθμό να τους καταλάβουν. Και με τη λέξη «ανοικτοί» εννοώ ότι δεν φοβούνται να μοιραστούν τις ιδέες τους γιατί πιστεύουν ότι δεν υπάρχει η έννοια της κλοπής ιδεών αλλά και ότι δεν ντρέπονται γι’ αυτές. Δεν έχουν κολλήματα να θέσουν μπροστά σε κόσμο και τα πιο χαζά ερωτήματα που τους απασχολούν, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στον εαυτό τους να δεχθεί καινούρια γνώση. Και, φυσικά, δεν θεωρούν τους εαυτούς τους ότι ανήκουν στην ελίτ, ώστε να κρατούν τη αποκτηθείσα γνώση γι’ αυτούς ή για τους λίγους και καλούς.

Άρα...

Εκ φύσεως, όλοι οι άνθρωποι είναι δημιουργικοί. Όλοι οι άνθρωποι έχουν χαραγμένο στο DNA τους το δικαίωμα στην εμπράγματη φαντασία. Το ζητούμενο όμως είναι να παράγουν «χρήσιμες» ιδέες και να μην μένουν μόνο στις ιδέες αλλά να περνούν και στην άμεση δράση. Και δράση σημαίνει υλοποίηση.

Πώς μπορούν οι πιθανότητες υλοποίησης των ιδεών μας να αυξηθούν εκθετικά; Μόνον αν τίθενται τα κατάλληλα ερωτήματα, αν οι ιδέες μοιράζονται και αν οπτικοποιούνται. Αυτές οι τρεις «συνθήκες», εκτός όσων προαναφέρθηκαν, έχουν την ικανότητα να πουσάρουν το πάθος και το σθένος των δημιουργικών ανθρώπων και έτσι να τους δίνουν την ευκαιρία να γίνουν «σπουδαίοι» δημιουργοί. Και αξίζει πραγματικά να ακολουθήσουμε αυτό το pattern αν θέλουμε να λύσουμε αποτελεσματικά τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η ανθρωπότητα και ο πλανήτης που μας φιλοξενεί.