Ανάλυση: Γιατί η Ελλάδα χρειάζεται να αναπτύξει Πλατφόρμες

Οι διαδικτυακές πλατφόρμες – B2C και B2B Marketplaces (Marketplaces: Τα επιχειρηματικά μοντέλα, που είναι οι πραγματικοί νικητές της συγκεντροποίησης στο Ηλεκτρονικό Εμπόριο) αποτελούν το κυρίαρχο επιχειρηματικό μοντέλο της ψηφιακής οικονομίας. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Οικονομικής των Πλατφορμών (Το Αλφαβητάρι της Οικονομικής των πλατφορμών) έγκειται στο γεγονός ότι οι πλατφόρμες αντικαθιστούν ως ρυθμιστική αρχή το «αόρατο χέρι» της αγοράς του Άνταμ Σμιθ, ενώ παράλληλα μετατοπίζουν τα οφέλη από τους παραγωγούς προς τους καταναλωτές και τους διαχειριστές των πλατφορμών.

Τα νούμερα μιλάνε από μόνα τους: Η χρηματιστηριακή αξία μονάχα των ΑGAFA (Amazon, Google, Apple, Facebook, Alibaba), ήτοι των επιχειρήσεων «Σούπερ Σταρ» που λειτουργούν επιχειρηματικά μοντέλα-συγκροτήματα πλατφορμών ανέρχεται σε πάνω από 2,5 τρισεκατομμύρια δολάρια, ξεπερνώντας κατά πολύ την αντίστοιχη συνολική κεφαλαιοποίηση καθιερωμένων επιχειρήσεων-μεγαθήρια που λειτουργούν παραδοσιακά επιχειρηματικά μοντέλα όπως π.χ. αυτή των 30 μεγαλύτερων επιχειρήσεων της Γερμανίας που εκπροσωπούν τον γνωστό δείκτη DAX 30 και όπου μεταξύ αυτών βρίσκονται εταιρείες-μαμούθ, όπως η Adidas, η Allianz, η BASF, η Bayer, η Beiersdorf, η BMW, η  Daimler, η Deutsche Bank και η Deutsche Post. Εδώ να σημειώσω ότι η Γερμανία έχει να επιδείξει (μονάχα) τη Zalando (Zalando: Αύξηση των καθαρών εσόδων στα 3,6 δισ. ευρώ το 2016) στη λίστα των κορυφαίων 30 πλατφορμών με τη μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση παγκοσμίως. Αυτή μάλιστα, παρότι ιδρύθηκε μόλις το 2008, ξεπέρασε πέρυσι σε κεφαλαιοποίηση την METRO AG ως η εταιρεία λιανικής με τη μεγαλύτερη αξία στη Γερμανία.

Παρόλο, όμως, την ολοένα αυξανόμενη σημασία των πλατφορμών και την αυξανόμενη εξουσία και επιρροή των εταιρειών-συγκροτημάτων πλατφορμών στην παγκόσμια οικονομία (The Fall of the Labor Share and the Rise of Superstar Firms – Platforms -αρχείο PDF), οι ελληνικές επιχειρήσεις με τους επιμέρους κλάδους τους, όχι μόνο δεν έχουν υιοθετήσει και αξιοποιήσει την ψηφιακή τεχνολογία (Επιλέξτε: Ψηφιακό σοκ ή παίγνιο και θύμα των άλλων ξένων χωρών;) στα επιχειρηματικά μοντέλα τους αλλά και δεν έχουν αναπτύξει αξιόλογα επιχειρηματικά μοντέλα-πλατφορμών. Μάλλον αυτές δε θα έχουν κατανοήσει πως η Οικονομική των Πλατφορμών έχει διεισδύσει και στους δικούς τους κλάδους, τόσο σε B2C όσο και B2B αγορές και ότι αυτές θα έρθουν αργά ή γρήγορα περισσότερο αντιμέτωπες με τον διεθνή ανταγωνισμό.

Όπως είχα επεξηγήσει (Γιατί το εμπόριο έχει την ανάγκη για δημιουργία νέων επιχειρηματικών μοντέλων;) στο παρελθόν, στο (νέο) περιβάλλον της ψηφιακής οικονομίας, τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα βασίζονται στη δημιουργία νέων οικοσυστημάτων, γύρω από ένα προϊόν, με στόχο τη δημιουργία νέων πελατοκεντρικών «Προτάσεων Αξίας». Για τις πλατφόρμες, μια αποκλειστικά πρόσβαση σε εκατομμύρια πελάτες, είναι το ζητούμενο στοιχείο. Αυτές δεν πουλάνε πρωτίστως προϊόντα, αλλά την πρόσβαση. Αυτήν, λοιπόν, οι ίδιες εκμεταλλεύονται εμπορικά, προσφέροντας στις επιχειρήσεις μια άμεση πρόσβαση προς τους τελικούς καταναλωτές.Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό γιατί οι επιχειρήσεις-πλαφόρμες όπως η Amazon, η Google (Alphabet), η Alibaba, η Facebook, η Apple και η Zalando επενδύουν τεράστια ποσά, πρωτίστως σε λογισμικό, στην τεχνολογία, στην πληροφορική και στις υπηρεσίες, καθώς οι συγκεκριμένες επενδύσεις εξασφαλίζουν με αυτό τον τρόπο την πρόσβαση προς τους τελικούς καταναλωτές.

Από την άλλη, οι πλατφόρμες δεν μετατοπίζουν μονάχα την προστιθέμενη αξία εντός μιας συγκεκριμένης αγοράς, αλλά και μεταξύ των διαφόρων κρατών. Άλλωστε μέσω του διασυνοριακού ηλεκτρονικού επιχειρείν δεν υφίσταται κανένας μηχανισμός προστασίας της εγχώριας αγοράς.

Για καλύτερη κατανόηση ας δούμε το παρακάτω παράδειγμα: Στο παρελθόν όταν αγοράζαμε στη Ελλάδα ένα βιβλίο ή όταν κλείναμε το ξενοδοχείο μας σε ένα ταξιδιωτικό πρακτορείο ή όταν παραγγέλναμε το ταξί μας, τα έσοδα πηγαίνανε στη τσέπη των ελληνικών επιχειρήσεων. Σήμερα τα έσοδα για κάθε αγορά βιβλίου μέσω της πλατφόρμας της Amazon ή για κάθε κλείσιμο ενός δωματίου μέσω της πλατφόρμας της Airbnb ή της αντίστοιχης της Booking.com ή για κάθε κλικ πάνω στα διαφημιστικά μηνύματα της Google ή τέλος για κάθε κλείσιμο αυτοκινήτου μέσω της Uber, διοχετεύονται από την Ελλάδα στις Η.Π.Α., ήτοι στη χώρα προέλευσης των διαχειριστών των πλατφορμών (εκτός και βέβαια εάν δεν έχουν μπει τα χρήματα πρώτα σε λογαριασμούς θυγατρικών εταιρειών σε φορολογικούς παραδείσους, όπως είναι το Λουξεμβούργο).

Οι περιοχές/πόλεις του κόσμου με τις περισσότερες πλατφόρμες – Πηγή: Peter C. Evans, The Rise of the Platform Enterprise

Παράλληλα, καθώς οι μεγαλύτερες διεθνείς εταιρείες-πλατφόρμες προέρχονται από τις Η.Π.Α ή την Κίνα (αρχείο PDF) «The Rise of the Platform Enterprise», η ευημερία μετατοπίζεται με ολοένα μεγαλύτερη ταχύτητα από τις ψηφιακά αδύναμες ηπείρους και τις χώρες που τις απαρτίζουν (η Ευρώπη και ειδικότερα η Ελλάδα ανήκει στους αδυνάμους) προς σε αυτές, καθώς οι πλατφόρμες τους εξαπλώνονται επιθετικά προς κάθε κατεύθυνση, αποκομίζοντας ολοένα και μεγαλύτερα μερίδια, με αποτέλεσμα το «κλείδωμα» των αγορών, τη «ψηφιακή εκθρόνιση» των κατεστημένων επιχειρήσεων των διαφόρων βιομηχανιών αλλά και την αύξηση της συγκέντρωσης των αγορών, μεταξύ αυτών και του Ηλεκτρονικού Εμπορίου.

Το ερώτημα που ευλόγως τίθεται είναι εάν υπάρχει ελπίδα για την Ελλάδα έναντι της Amazon και της παρέας της. Και βέβαια υπάρχει! Οι στρατηγικές είναι πολύ συγκεκριμένες, όμως, από την άλλη πολύ ξεκάθαρες:

• είτε διαθέτετε τα υφιστάμενα προϊόντα σας (Οι κατασκευαστές και η χάραξη στρατηγικής διάθεσης προϊόντων στο Ηλεκτρονικό Εμπόριο) στα Marketplaces ή δημιουργείτε νέα εμπορικά σήματα (Τα νέα εμπορικά σήματα στα οικοσυστήματα των Marketplaces) στα οικοσυστήματα των ήδη υπαρχόντων πλατφορμών, τα οποία όμως θα πρέπει να προσφέρουν υπερισχύον συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τον ανταγωνισμό, με όλες τις πιθανές συνέπειες.
• είτε αναπτύσσετε δικές σας πλατφόρμες για εξειδικευμένες αγορές, προσφέροντας όμως εξ αρχής ένα υπερισχύων οικοσύστημα- αλυσίδες αξιών γύρω από ένα φυσικό αγαθό, αλλά ολοένα και περισσότερο εκτός του περιβάλλοντος αυτού και όπου η προσέγγιση των πελατών θα γίνεται μέσω ενός ιδεατού ψηφιακού καναλιού (κινητών εφαρμογών -Apps ή έξυπνων συσκευών όπως αναπτύσσει εξαιρετικά η Amazon- βλέπε Amazon Dash, Amazon Echo και Amazon Echo Show). Με αυτόν τον τρόπο, μέσω της ανάπτυξης εξαιρετικών καινοτόμων πελατοκεντρικών υπηρεσιών (Ενθουσιασμός των πελατών από υπηρεσίες) καθώς επίσης μέσω την ανάπτυξη χρήσης της Μηχανικής Μάθησης αλλά και της χρήσης των τεχνικών της Τεχνητής Νοημοσύνης θα μπορέσετε να εξασφαλίσετε την πρόσβαση σε εκατ. τελικούς καταναλωτές παγκοσμίως, την οποία στη συνέχεια θα μπορέσετε να πωλήσετε έξυπνα στις επιχειρήσεις, σε όλες τις άκρες του κόσμου.

Τέλος, μια ακόμα συμβουλή: Σκεφτείτε την επιχείρησή σας, τον τομέα σας και την εργασία σας ψηφιακά! Μετασχηματίστε το υφιστάμενο επιχειρηματικό μοντέλο σας στο νέο ψηφιακό περιβάλλον. Όχι αύριο, αλλά σήμερα! Καθώς ο ψηφιακός μετασχηματισμός ποτέ άλλωστε δε θα είναι τόσο βραδύς όσο σήμερα, ενώ εάν δεν το πράξετε μόνοι σας, να είστε σίγουροι ότι θα το πράξουν άλλοι για σας!

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερα πράματα σχετικά με τις πλατφόρμες και τον σχεδιασμό βιώσιμων επιχειρηματικών μοντέλων-πλατφορμών ή εάν θέλετε να αναπτύξετε δικά σας πλατφόρμα- οικοσυστήματα υπηρεσιών, ευχαρίστως μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο ecommerce@intzeidis.de.