Κανένα επιχειρηματικό μοντέλο του ηλεκτρονικού επιχειρείν δεν κυριαρχεί τόσο στην παγκόσμια αγορά όσο αυτό των επιχειρηματικών μοντέλων-οικοσυστημάτων που συναντώνται στις διαδικτυακές πλατφόρμες – B2C και B2B Marketplaces (Marketplaces: Τα επιχειρηματικά μοντέλα, που είναι οι πραγματικοί νικητές της συγκεντροποίησης στο Ηλεκτρονικό Εμπόριο).
Διάφορες επιχειρήσεις ανά τον κόσμο, οι οποίες εκμεταλλεύονται την ισχύ του παραπάνω επιχειρηματικού μοντέλου, έχουν να επιδείξουν την τελευταία δεκαετία εντυπωσιακά οικονομικά μεγέθη (Amazon: Αύξηση των καθαρών εσόδων κατά 27% στα 136 δισ. δολάρια για το 2016). Μάλιστα, η λεγόμενη «Platform Economy» έχει διεισδύσει σε όλους τους κλάδους της Οικονομίας, από τον κλάδο των ΜΜΕ/Ψυχαγωγίας και του Εμπορίου, τον Χρηματοπιστωτικό τομέα, τις Τηλεπικοινωνίες, την Εκπαίδευση, τον κλάδο Τουρισμού, τη Βιομηχανία Καταναλωτικών Αγαθών, τον κλάδο της Υγείας κλάδο της Ηλεκτροπαραγωγής.
Η λεγόμενη GAFA (Google, Apple, Facebook, Amazon) economy είναι το πιο χαρακτηριστικό δείγμα επιχειρήσεων που λειτουργούν επιχειρηματικά μοντέλα-οικοσυστήματα που βασίζονται στην Οικονομική των πλατφορμών.
Πηγή: gafanomics.com
Οι παραπάνω επιχειρήσεις χαρακτηρίζονται ως πολυτομεακές πλατφόρμες (intergrated platforms) καθώς συνδυάζουν τις πτυχές των πλατφορμών-συναλλαγών και των πλατφορμών- καινοτομιών. Επειδή λειτουργούν επίσης πολλαπλές πλατφόρμες μπορούν να χαρακτηριστούν και ως συγκροτήματα πλατφορμών. Για παράδειγμα η Alibaba λειτουργεί δέκα ηλεκτρονικές πλατφόρμες μεταξύ αυτών την Taobao.com, την Alibaba.com, τη Tmall.com, την Aliyun.com, την AliExpress, την Alimama και την Cainiao. Σύμφωνα με την εξαιρετική έρευνα (αρχείο PDF) «The Rise of the Platform Enterprise», οι πολυτομοεακές πλατφόρμες, εάν και είναι μετρημένες στα δάχτυλα, αποτελούν τις κυρίαρχες πλατφόρμες με τη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή αξία διεθνώς.
Οι πλατφόρμες της Alibaba
Όπως είχα επεξηγήσει (Γιατί το εμπόριο έχει την ανάγκη για δημιουργία νέων επιχειρηματικών μοντέλων;) στο παρελθόν, στο (νέο) περιβάλλον της ψηφιακής οικονομίας, τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα βασίζονται στη δημιουργία νέων οικοσυστημάτων, γύρω από ένα προϊόν, με στόχο τη δημιουργία νέων πελατοκεντρικών «Προτάσεων Αξίας».
Οι επιχειρηματίες θα πρέπει να κατανοήσουν τους παρακάτω κανόνες της Οικονομικής των (διαδικτυακών) πλατφορμών, για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις εξειδικευμένες προκλήσεις στο νέο ψηφιακό περιβάλλον:
- Πρώτη η Amazon εντόπισε ότι η ψηφιακή πελατειακή διεπαφή, ήτοι μια αποκλειστικά λιανική πρόσβαση σε εκατομμύρια πελάτες, είναι το ζητούμενο στοιχείο στο νέο ψηφιακό περιβάλλον. Καθώς, όποιος κατέχει, καθοδηγεί και κατευθύνει τον πελάτη, μπορεί να ανταλλάσσει εύκολα και τους σχετικούς παρόχους υπηρεσιών.
- Οι εταιρείες-πλατφόρμες αποσκοπούν φαινομενικά στην ικανοποίηση των αναγκών των πελατών τους. Στην πραγματικότητα αυτές αποσκοπούν στην κυριαρχία των επιμέρους αγορών, καθώς όλες οι παραπάνω εταιρείες έχουν ως στόχο τον έλεγχο ή/και την κατάληψη κάθε ψηφιακής πελατειακής διεπαφής – είτε μέσω των συσκευών, των εφαρμογών ή του λογισμικού. Στην ψηφιακή οικονομία, όποιος κατέχει την αποκλειστική πρόσβαση σε εκατομμύρια πελάτες, αυτός μπορεί και καθορίζει και τους όρους του παιχνιδιού.
- Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη επιχειρηματικών μοντέλων πλατφορμών προϋποθέτει την ύπαρξη ενός οράματος που προσφέρει λύση σε ένα κοινό πρόβλημα ή σε πολλά κοινά προβλήματα όχι μονάχα των τελικών καταναλωτών αλλά και των επιχειρήσεων. Η ανάπτυξη, όμως, νέων βιώσιμων επιχειρηματικών μοντέλων πλατφορμών δεν πρέπει να είναι απλά ένα προϊόν σύμπτωσης, αλλά το αποτέλεσμα που θα προκύπτει από τη συστηματική χρήση ειδικών εργαλείων και διαδικασιών.
- Η Τεχνολογία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για τον σχεδιασμό και την επιτυχία μιας πλατφόρμας. Αυτό προϋποθέτει το βασικό «χτίσιμο» τεράστιων και πολύπλοκων πληροφοριακών συστημάτων καθώς επίσης την ανάπτυξη χρήσης της Μηχανικής Μάθησης αλλά και της χρήσης των τεχνικών της Τεχνητής Νοημοσύνης.
- Βέβαια, και στην οικονομία των διαδικτυακών πλατφορμών – Markeplaces, τίποτα δεν παρέχεται δωρεάν. Στην ανάπτυξη και λειτουργία επιχειρηματικών μοντέλων πλατφορμών, με στόχο τον έλεγχο ή/και την κατάληψη κάθε ψηφιακής πελατειακής διεπαφής και την κυριαρχία των επιμέρους αγορών κρίνεται απαραίτητη η χρήση τεραστίων κεφαλαίων. Βέβαια, αυτό δεν αποτελεί εγγύηση ότι μια συγκεκριμένη επένδυση θα αποδώσει. Και σε αυτήν την περίπτωση, διαρκή επιτυχία έχουν αυτές οι πλατφόρμες που παίρνουν θαρραλέες αποφάσεις και παράλληλα αναπτύσσουν νέες πελατοκεντρικές «Προτάσεις Αξίας» και εξελιγμένα οικοσυστήματα- αλυσίδες αξιών. Οι επιχειρήσεις-πλατφόρμες που αναπτύσσουν μεσαίας ποιότητας προϊόντα – υπηρεσίες αυτόματα εκτοπίζονται εκτός της αγοράς.
Μια από τις επιχειρήσεις που τον τελευταίο καιρό υλοποίησε στρατηγική ανάπτυξης πλατφορμών είναι η Zalando. Η Zalando δε θέλει να είναι απλώς ένας παραδοσιακός πάροχος ηλεκτρονικού εμπορίου αλλά ένα λειτουργικό σύστημα – πλατφόρμα για τον κλάδο της Μόδας. Η ίδια αναζήτησε ιδέες για τον σχεδιασμό του καινοτόμου επιχειρηματικού μοντέλου της (Zalando: Ανέπτυξε το καινοτόμο επιχειρηματικό μοντέλο με βάση τις ανάγκες των πελατών της), οδηγούμενη από τις ανικανοποίητες ανάγκες των πελατών της και θέτοντας τα σχετικά καίρια ερωτήματα προς αυτούς.
Πόσο μεγάλη σημασία δίνει η Zalando στην Οικονομική των Πλατφορμών φαίνεται από το γεγονός ότι αυτή διοργανώνει την προσεχή εβδομάδα στο Βερολίνο το πρώτο ευρωπαϊκό συνέδριο („Vizions by Zalando: Europe’s first platform conference“) σχετικό με τις πλατφόρμες, στο οποίο και θα παραβρεθώ. Μέσω αυτής της κίνησης, η Zalando θέλει, μεταξύ άλλων, να ενθαρρύνει την ευρωπαϊκή οικονομία να αναπτύξει περισσότερα επιχειρηματικά μοντέλα-πλατφόρμες στην πρόκληση της GAFA economy.
Όπως είχα αναφέρει στο παρελθόν, οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να κατανοήσουν ότι το Μέλλον το δικό τους αλλά και το Μέλλον της Ελλάδας θα εξαρτηθεί άμεσα από τον βαθμό της Ψηφιακής Ωριμότητας αλλά και από την κατάκτηση της Επιχειρηματικής Αριστείας στο Ηλεκτρονικό Επιχειρείν και την ανάπτυξη επιχειρηματικών μοντέλων-πλατφορμών τόσο εντός, όσο και εκτός των συνόρων της.
Σχόλια