5 χιλιάδες Start-ups χρηματοδοτούνται κάθε χρόνο στο Ισραήλ

Το Ισραήλ φέτος γιορτάζει τα 70 χρόνια από την ίδρυση του κράτους. Όταν δημιουργήθηκε, η οικονομία της χώρας ήταν μικρή και βασιζόταν κυρίως στη γεωργία και την κλωστοϋφαντουργία. Όλες οι βιομηχανίες ανήκαν στο κράτος σε ένα περιβάλλον κλειστής οικονομίας. Περίπου 30-35 χρόνια πίσω το Ισραήλ αποφάσισε πως ήθελε να αλλάξει την οικονομία του, λόγω και των παγκόσμιων αλλαγών γενικότερα. Σαν μικρή χώρα δεν μπορούσε πια να επιβιώσει βασιζόμενη κυρίως στη γεωργία και την κλωστοϋφαντουργία. «Ειδικά στην 2η περίπτωση σιγά σιγά γίναμε πιο ακριβοί, το κόστος εργασίας ανέβηκε, οι περισσότερες από τις εταιρείες μας δεν ήταν πλέον αποδοτικές, και έτσι περάσαμε από πολύ μεγάλη ιδιωτικοποίηση» δήλωσε η Πρέσβης κα. Irit Ben Abba. Με εξαίρεση το νερό και τον ηλεκτρισμό τα πάντα έχουν ιδιωτικοποιηθεί στο Ισραήλ.

Έτσι προέκυψε η ανάγκη να βρεθεί κάτι στο οποίο το Ισραήλ θα μπορούσε να είναι ανταγωνιστικό. «Χρειάστηκε να αναπτύξουμε πολύ τις αμυντικές μας επιχειρήσεις επειδή ο κόσμος δεν ήθελε να μας προμηθεύσει αμυντικό εξοπλισμό, έπρεπε να προστατέψουμε τους εαυτούς μας, καθώς βρισκόμαστε σε μια πολύ προβληματική περιοχή. Στο Ισραήλ υπάρχε έλλειψη νερού, οπότε η ανάπτυξη μιας εκλεπτυσμένης γεωργίας, απαιτεί και εκλεπτυσμένους τρόπους ύδρευσης. Έτσι αναπτύχθηκε μεγάλη ποικιλία τεχνολογιών για να βρεθούν λύσεις. Το Ισραήλ κατάφερε επίσης να εκμεταλλευτεί τη μετανάστευση που ήρθε στη χώρα στη δεκαετία του '90 από Εβραίους, Σοβιετικούς και άλλους, οι οποίοι ήταν εξιδεικευμένοι σε επαγγέλματα (π.χ. μηχανικοί) που υπήρχαν σε έλλειψη στη χώρα και προσέφεραν μεγάλη ώθηση στις start-ups. Όλα αυτά αποτέλεσαν τους λόγους που το Ισραήλ κατάφερε τόσο καλά να αναπτυχθεί σε νέες καινοτόμες λύσεις. Και φυσικά, βοήθησε η καλή πολιτική της κυβέρνησης η οποία στήριξε όλες αυτές τις νέες τάσεις! Αρχικά μιλάμε για venture capitals, τα οποία στήριξαν την καινοτομία στο Ισραήλ. Τώρα πλέον είναι όλα ιδιωτικά, αλλά τότε όλα χρηματοδοτούνταν με αυτόν τον τρόπο. Συνολικά όμως η στήριξη που λαμβάνουν μέχρι σήμερα οι start-ups από την κυβέρνηση, μέσα από διάφορα προγράμματα όπως οικονομική χρηματοδότηση σε πανεπιστήμια που πραγματοποιούν εφαρμοσμένη έρευνα, είναι σίγουρα σημαντική» επισήμανε η Πρέσβης.

Περίπου 5 χιλιάδες Start-ups χρηματοδοτούνται κάθε χρόνο στο Ισραήλ με πολλές από αυτές βέβαια να χάνονται στην πορεία. Το Ισραήλ χρηματοδοτεί εταιρείες κυρίως εντός συνόρων. Όμως παρ’όλα αυτά τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια χρηματοδότησης εταιρειών στο εξωτερικό. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η Centaur Analytics, η ελληνική start-up που έλαβε 1,3 εκατομμύρια ευρώ σε χρηματοδότηση από το ισραηλινό micro VC fund OurCrowd, το PJ Tech Catalyst Fund και τον angel investor Avi Reichental. Η εταιρεία έχει την έδρα της στο Βόλο και ασχολείται σε έναν αρκετά δραστήριο τομέα, αυτόν της ανάλυσης δεδομένων για τον αγροτικό τομέα.

Στο Ισραήλ υπάρχουν και άλλοι τρόποι χρηματοδότησης, συγκεκριμένα από τους angel investors. Αυτοί είναι ιδιώτες, οι οποίοι επενδύουν σε εταιρείες, συνήθως σε νέες εταιρείες, ακόμη και στο αρχικό τους στάδιο, επειδή εντοπίζουν κάποιες προοπτικές. Οι angels μερικές φορές επενδύουν και στο εξωτερικό. Οι περισσότερες start-ups δε χρηματοδοτούνται από το κράτος αλλά είτε από venture capitals είτε από ιδιώτες, τους angels. Μερικές φορές ακόμη, και αυτό είναι πολύ σύνηθες στο Ισραήλ, μια start-up αναπτύσσεται σε μια πετυχημένη και ώριμη εταιρεία με αποτέλεσμα να την αγοράζει η Google ή το Facebook. Με το κεφάλαιο αυτό στη συνέχεια, επενδύουν εκ νέου σε μια νέα start-up. Υπάρχουν επιχειρηματίες στο Ισραήλ που έχουν ανοίξει την 5η ή 6η επιχείρησή τους!

Τι κάνει μια start-up κατάλληλη να επενδύσει κανείς σε αυτήν;

«Πολλά από τα κεφάλαια που επενδύονται σε start-up αποτελούν ρίσκο! Όσοι επενδύουν σε start-ups είτε με venture capitals είτε ατομικά όπως οι angels, γνωρίζουν πως ρισκάρουν. Ξέρουν πως ίσως αποτύχουν την 1η φορά, ίσως και την 2η, αλλά την 3η ίσως πετύχουν κάτι σημαντικό! Όσοι επενδύουν έχουν αποκτήσει την εξειδίκευση πλέον να ξεχωρίζουν μια πετυχημένη από μια αποτυχημένη start-up. Αλλά παρ'όλα αυτά πολλές φορές οι επενδύσεις πάνε χαμένες. Για αυτούς όμως η αποτυχία είναι μέρος του παιχνιδιού».

Σύμφωνα με την δική σας γνώμη. Τι κάνει μια start-up να πετύχει; Οι ιδρυτές; Η ομάδα; Η ιδέα; 

«Είναι όλα αυτά. Πρώτα από όλα υπάρχουν σήμερα τομείς που είναι πιο ελκυστικοί. Γιατί γνωρίζετε πως το Ισραήλ βρίσκεται στην 1η θέση στην cyber technology. Έχουμε περίπου 150 εταιρείες που ασχολούνται με αυτό. 150 πετυχημένες, πέρα από αυτές που ξεκίνησαν και απέτυχαν στην συνέχεια. Οπότε πιστεύω πως σήμερα αν ασχοληθείς με την cyber technology έχεις πολλές πιθανότητες για success story λόγω της υψηλής ζήτησης στον κόσμο. Για παράδειγμα πριν 30 χρόνια πολλές εταιρείες ασχολήθηκαν με τηλεπικοινωνίες, σήμερα πλέον όλοι το κάνουν αυτό. Η cyber technology σίγουρα είναι σημαντική για το Ισραήλ γιατί την εκμεταλλευόμαστε πολύ στον στρατό. Πραγματοποιούμε πάρα πολλές έρευνες στον στρατό με σκοπό να καταπολεμήσουμε για παράδειγμα την τρομοκρατία. Η βιοτεχνολογία, αποτελεί επίσης ένα σίγουρο success story! Γιατί αυτό έχει ανάγκη ο κόσμος. Υπάρχει ζήτηση για λύσεις σε προβλήματα υγείας. Όλες αυτές οι λύσεις είναι πάρα πολύ σημαντικές για τον μοντέρνο κόσμο. Το πρόβλημα με την βιοτεχνολογία είναι πως πρέπει να επενδύσεις πάρα πολλά κεφάλαια σε αυτήν και η επιτυχία αυτών των εταιρειών απαιτεί χρόνο. Δεν είναι όπως με τις εφαρμογές που ύστερα από 5 μήνες έχεις success story. Αυτό μπορεί να διαρκέσει το λιγότερο 5 χρόνια ή αν επιθυμείς να δημιουργήσεις νέο φάρμακο, αυτό απαιτεί μερικά χρόνια έρευνας. Όλα αυτά απαιτούν πολύ χρόνο, πολλά κεφάλαια, σκληρή δουλειά και πολύ καλό ταλέντο! Οπότε αν έχεις μια καλή ομάδα και δουλεύεις πάνω σε μια ανάγκη που έχει ο κόσμος σίγουρα θα πετύχεις».

Ποιοι είναι οι 3 λόγοι για μια κακή επένδυση;

«Δεν νομίζω πως υπάρχει κακή επένδυση. Πιστεύω πως κάθε επένδυση είναι ενδεχομένως μια καλή επένδυση! Κάθε ιδέα είναι ενδεχομένως μια καλή ιδέα! Αλλά όπως είπαμε πριν χρειάζεσαι μια καλή ομάδα η οποία συνεργάζεται αρμονικά και με όραμα! Πρέπει να μην χάνεις την ελπίδα. Ως νέοι πρέπει να συνειδητοποιήσετε πως ίσως για μερικά χρόνια να μην βγείτε κερδισμένοι οικονομικά. Απαιτεί σκληρή δουλειά και υπάρχουν πολλών ειδών προβλήματα στην αρχή και όχι μόνο στην αρχή. Χρειάζονται φυσικά και καλοί  μέντορες που θα σε βοηθήσουν να πετύχεις. Το θέμα με το Ισραήλ είναι πως δεν υπάρχει υπομονή. Ζητούνται άμεσα αποτελέσματα. Μερικές φορές βρίσκεται μια καλή ιδέα, αλλά επειδή δεν υπήρχε αρκετός χρόνος να αναπτυχθεί, χάνεται. Ενώ αν υπήρχαν τα κεφάλαια και ο χρόνος ίσως εξελισσόταν σε κάτι καλό».

Αν μια ελληνική Start-up ήθελε να έρθει σε επικοινωνία με το Ισραήλ με την ελπίδα να χορηγηθεί, πως θα μπορούσε να γίνει αυτό;

«Για μια ατομική start-up αυτό θα ήταν πολύ δύσκολο. Αλλά αυτό κάνουμε εδώ ως Πρεσβεία. Προσπαθούμε να εκθέσουμε το ελληνικό οικοσύστημα στο ισραηλινό. Στο Ισραήλ έχουμε έλλειψη μηχανικών. Για αυτό πολλές από τις εταιρείες μας αναθέτουν σε εξωτερικούς συνεργάτες διάφορα πρότζεκτ εκτός Ισραήλ. Οπότε θα θέλαμε αυτές οι εταιρείες να έχουν στα υπόψιν τους την Ελλάδα. Προσπαθούμε τώρα να συντάξουμε ένα πρόγραμμα στο οποίο θα φέρουμε Έλληνες startupers να εργαστούν στο Ισραήλ ίσως για 4 μήνες και να αποκτήσουν εμπειρία εργαζόμενοι σε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. Αυτό το πρόγραμμα θα τους βοηθήσει να κερδίσουν σε εμπειρία και να γνωρίσουν πολύ κόσμο και μετά ίσως όταν γυρίσουν να μπορέσουν να βρουν επενδυτές για την εταιρεία τους. Όλες αυτές οι αλληλεπιδράσεις λοιπόν, πρέπει να εγκαθιδρυθούν καλύτερα».

Η Πρέσβης αναφέρθηκε και στο Innovation Forum, στο οποίο το epixeiro.gr υποστηρίζει επικοινωνιακά. Το Ισραήλ απάντησε θετικά στη πρόσκληση και θα παρευρεθεί στην εκδήλωση με τρεις εκπροσώπους ομιλητές:

• Ο αντιπρόεδρος του τμήματος Research and Development του Hebrew University of Jerusalem θα παρευρεθεί στο Forum, να εξηγήσει πως συνδέεται η πανεπιστημιακή έρευνα με τον κόσμο της βιομηχανίας στο Ισραήλ και πως η Κυβέρνηση στηρίζει αυτά τα πρότζεκτ.
• Peleg Raz, Regional Sales Director της Mobileye AfterMarket Division, Mobileye Vision technologies Ltd.  Ένα όμορφο παράδειγμα μιας παγκόσμιας εταιρείας  η οποία ξεκίνησε από μία ακαδημαϊκή έρευνα στο Hebrew University of Jerusalem, βγήκε έξω στην βιομηχανία και  πέτυχε.
• Marom Dan, Dr. Ισραηλινός επιχειρηματίας και θερμός υποστηρικτής του crowdfunding.

Οι επενδύσεις στο Ισραήλ το 2016 αυξήθηκαν 7% σε σχέση με το 2015 που μεταφράζεται σε 7.2 δις δολάρια. Χωρίς κεφάλαια οι εταιρείες δεν μπορούν να επιβιώσουν, τουλάχιστον στο αρχικό τους στάδιο. Τα venture capitals είναι κρίσιμος παράγοντας για αυτό. Είναι το εργαλείο που θα βοηθήσει τους startuppers. Είναι κάτι που έχει ξεκινήσει και στην Ελλάδα και χρειάζεται μεγάλη ώθηση επειδή είναι πολύ δύσκολο για τους  νέους να συνεχίσουν να αναπτύσσουν τις ιδέες τους και να τις μετατρέπουν σε ώριμες εταιρείες αν δεν υπάρχει οικονομική υποστήριξη.

Πρόγραμμα με την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος

Η Ισραηλινή και η Ελληνική κυβέρνηση έχουν συντάξει μαζί πρόγραμμα, το οποίο ξεκίνησε τη 1η Ιουνίου. Πρόκειται για μια συνεργασία μεταξύ της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και του ΙΑΤΙ (συνδέσμου Ισραηλινών Βιομηχανιών Προωθημένης Τεχνολογίας), της μεγαλύτερης οργάνωσης του Ισραήλ στους τομείς της υψηλής τεχνολογίας και τις επιστήμες της ζωής, το οποίο εκπροσωπεί επενδυτικά κεφάλαια, νεοφυείς επιχειρήσεις, Ισραηλινές και ξένες τράπεζες, πολυεθνικές, κλπ. Στο πρόγραμμα αυτό και οι δυο κυβερνήσεις μαζί υποστηρίζουν οικονομικά εταιρείες στο Ισραήλ και την Ελλάδα και όχι απαραίτητα start-ups αλλά και πιο ώριμες, και τις φέρνουν σε συνεργασία ώστε να αναπτύξουν ή να παράγουν ένα νέο προϊόν. Έτσι για παράδειγμα αν μια εταιρεία εδώ στην Ελλάδα στον τομέα της ανανεώσιμης ενέργειας, θέλει να παράγει νέο προϊόν και χρειάζεται συνεργάτες, μπορεί να τους αναζητήσει στο Ισραήλ και να δουλέψουν μαζί για 2-3 χρόνια, και για αυτήν την κίνηση αιτούνται για επένδυση και στις δύο κυβερνήσεις.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί και το πρόγραμμα «Ουρανός» που προσβλέπει στην δημιουργία ενός πλαισίου συνεργασίας των δύο χωρών για την διαμόρφωση ενός ανταγωνιστικού οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων που στηρίζονται στην Έρευνα και την Καινοτομία.

Υπάρχει και ο ιδιωτικός τομέας. Εκεί στόχος του Ισραήλ είναι:

• Πρώτα από όλα να επικεντρωθεί στο mentorship. Αυτό σημαίνει πως Ισραηλινοί μέντορες έρχονται να βοηθήσουν νέους Έλληνες επιχειρηματίες, startuppers μα και πιο ώριμες εταιρείες. Αυτό το πρόγραμμα θα αναπτυχθεί με την βοήθεια της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας. Είχαμε ήδη τον πρώτο κύκλο μεντόρων που επισκέφθηκαν και γνώρισαν ελληνικές εταιρείες. Τον Απρίλιο αναμένεται ο δεύτερος κύκλος.
• Άλλος στόχος είναι Ισραηλινοί επιχειρηματίες να γνωρίσουν Έλληνες επιχειρηματίες και να μοιραστούν εμπειρίες.
• Ανταλλαγές μεταξύ incubators
• Φοιτητές, ειδικά μεταπτυχιακοί φοιτητές να σπουδάσουν πάνω στην καινοτομία και την επιχειρηματικότητα στο Ισραήλ.

Η Πρέσβης τόνισε πως «όλα αυτά, χρειάζονται πολλά κεφάλαια τα οποία τώρα δεν τα έχουμε. Αλλά σιγά σιγά θα ενώσουμε πιστεύω όλες αυτές τις κουκίδες».

Λίγα λόγια για την Πρέσβη Irit Ben Abba. 

Έχει υπηρετήσει σε θέσεις κλειδιά που σχετίζονται με την Ασία, τα Βαλκάνια, και τις οικονομικές υποθέσεις. Έχει υπηρετήσει ως Πρέσβης του Ισραήλ στην Δημοκρατία των Φιλιππίνων (2000-2003), Πρέσβης του Ισραήλ στην Αλβανία, Βοσνία- Ερζεγοβίνη, και την ΠΓΔΜ (2004-2006), Επικεφαλής της Διεύθυνσης Νοτίου και Νοτιανατολικής Ασίας του Ισραηλινού ΥΠΕΞ (1996-2006), Σύμβουλος (DCM) στην Πρεσβεία του Ισραήλ στην Κίνα, και Πρόξενος του Ισραήλ στο Χόνγκ Κόνγκ. Για 7 χρόνια κατείχε την θέση της Αναπληρώτριας Γενικής Γραμματέως της Διεύθυνσης Οικονομικών Υποθέσεων του Ισραηλινού ΥΠΕΞ και Επικεφαλής της Ισραηλινής Αντιπροσωπείας στο Φόρουμ Δωρητών για τους Παλαιστινίους, υπεύθυνης για την διεθνή οικονομική συνεργασία καθώς και για τις οικονομικές και ανθρωπιστικές σχέσεις με τους Παλαιστινίους. Η νέα Πρέσβης του Ισραήλ έχει τιμηθεί από τον Γενικό Γραμματέα του Ισραηλινού Υπουργείου Εξωτερικών με το Βραβείο της Αριστείας και από τον Πρόεδρο των Φιλιππίνων με το Βραβείο της Καλύτερης Πρέσβεως (Τάγμα του Σικατούνα). Τα τελευταία δυόμιση χρόνια είναι Πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα.