Κουρμούσης: Ο εξωδικαστικός πρέπει να εξελιχθεί σε μόνιμο μηχανισμό ρύθμισης όλων των οφειλών

Πως κρίνετε την έως τώρα πορεία του εξωδικαστικού μηχανισμού και ποια τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετώπισε στην εφαρμογή του;

Η πορεία του εξωδικαστικού μηχανισμού είναι συνεχώς βελτιούμενη. Ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Αύγουστο 2017, ωστόσο λειτούργησε με χειροκίνητες διαδικασίες μέχρι το Σεπτέμβριο 2018. Ως εκ τούτου, απαιτούσε τη συλλογή σειράς δικαιολογητικών και την καταχώρηση πολλών πληροφοριών που δυσχέραιναν τους χρήστες και για το σκοπό αυτό αναβαθμίζουμε συνεχώς την ηλεκτρονική πλατφόρμα και αυτοματοποιούμε τις σχετικές διαδικασίες.

Ένα σημαντικό ζήτημα ήταν η έλλειψη ενημέρωσης από τους συνεργάτες των επιχειρήσεων (δικηγόρους, λογιστές, οικονομολόγους) και για το σκοπό αυτό προβήκαμε σε σειρά εκπαιδευτικών σεμιναρίων καθώς και ενημερωτικών ημερίδων, σε συνεργασία με όλα τα Επιμελητήρια της χώρας. Αυτά τα θέματα πλέον έχουν επιλυθεί σε μεγάλο βαθμό. Τέλος, σημαντικό ζήτημα αποτέλεσε η στάση αναμονής που τηρούσαν οι οφειλέτες εν αναμονή της ρύθμισης των 120 δόσεων απευθείας σε ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ, που ενεργοποιήθηκε πριν μερικές ημέρες (όπως η αντίστοιχη ρύθμιση των 100 δόσεων του 2015).

Ποια είναι τα προβλήματα που παραμένουν και ποιες οι κατευθύνσεις επίλυσής τους;

Η «κουλτούρα» των πιστωτών παραμένει ως ζήτημα, παρότι βελτιωμένο συγκριτικά με το 2017, δηλαδή ότι υπάρχει φόβος / ακαμψία στο «κούρεμα» του χρέους, τόσο από τις τράπεζες όσο και από το δημόσιο. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το ζήτημα ψηφίστηκε ειδική διάταξη που προστατεύει τα δημόσια και τραπεζικά στελέχη από αγωγές και έτσι οι «συμπεριφορές» αλλάζουν σταδιακά προς το καλύτερο.

Ποιο το συνολικό ύψος χρέους που έχει ρυθμιστεί μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού και ποιο το ύψος διαγραφής χρέους που έχει επιτευχθεί έως τώρα;

Συνολικά έχουν ρυθμιστεί χρέη ύψους ~85 εκατ. € σε ~2.100 επιχειρήσεις όλων των ειδών. Ειδικότερα έχουν ρυθμιστεί ~54 εκατ. € χρέη επιχειρήσεων (ΑΕ, ΕΠΕ, ΟΕ, ΕΕ) και ομόρρυθμων εταίρων, καθώς και ~31 εκατ. € χρέη ελευθέρων επαγγελματιών και αγροτών.

Οι ρυθμίσεις περιλαμβάνουν διαγραφή των προστίμων, προσαυξήσεων και πανωτοκίων κατά ~85-95%, καθώς και εξόφληση του υπολοίπου σε έως 120 δόσεις για το δημόσιο και έως 240 δόσεις για τα «κόκκινα δάνεια». Αποτελεί μια πολύ ευνοϊκή λύση ρύθμισης που παρέχει «ανάσα» ρευστότητας για την επιχείρηση, η οποία αποφεύγει τη χρεωκοπία και συνεχίζει την πορεία στην οικονομία. Παράλληλα, διασώζονται χιλιάδες θέσεις εργασίας, καταπολεμώντας την ανεργία στη χώρα μας.

Ποιες είναι οι κυριότερες αιτίες που οδηγούν σε μη ρύθμιση οφειλών και ποια τα βασικότερα λάθη που κάνουν οι επιχειρήσεις στις αιτήσεις τους;

Κυριότερη αιτία αποτυχίας ρύθμισης αποτελεί η έλλειψη τεκμηρίωσης της βιωσιμότητας. Αυτό απαιτεί ορθή λογιστική αποτύπωση, καθώς και σύνταξη μιας μελέτης βιωσιμότητας, εφόσον τα συνολικά χρέη ξεπερνούν τις 300 χιλιάδες ευρώ. Για να βοηθήσουμε τις επιχειρήσεις και τους συνεργάτες τους, έχουμε εκπονήσει υποδείγματα τέτοιων μελετών βιωσιμότητας ανά είδος δραστηριότητας (π.χ. εμπορικού καταστήματος, ξενοδοχείου) και τα διαθέτουμε δωρεάν στο keyd.gov.gr

Μπορούν να συνδυαστούν οι νέες ρυθμίσεις των 120 δόσεων για εφορία και ασφαλιστικά ταμεία με τον εξωδικαστικό μηχανισμό ή λειτουργούν ανταγωνιστικά ως προς αυτόν;

Οι 120 δόσεις σε ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ λειτουργούν συμπληρωματικά με τον εξωδικαστικό μηχανισμό. Αν κάποιος ρυθμίσει τα χρέη του προς το δημόσιο με τις 120 δόσεις, μπορεί στη συνέχεια να ρυθμίσει και τα υπόλοιπα χρέη του (π.χ. προς τράπεζες, προμηθευτές κλπ) με τον εξωδικαστικό μηχανισμό. Αν και οι επιχειρήσεις – νομικά πρόσωπα θα προτιμήσουν τον εξωδικαστικό μηχανισμό και για τη ρύθμιση των χρεών προς ΑΑΔΕ, διότι ο πρόσφατος Νόμος παρέχει 24 δόσεις (και όχι 120 δόσεις).

Μια επιχείρηση που έχει ήδη υποβάλλει αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό για την οποία δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση με τους πιστωτές, μπορεί στο μεσοδιάστημα, για το κομμάτι της αίτησης που αφορά τα χρέη προς εφορία και ασφαλιστικά ταμεία, να αξιοποιήσει την ρύθμιση των 120 δόσεων; Αν ναι, τι αλλαγές θα πρέπει να κάνει στην αίτηση του εξωδικαστικού μηχανισμού για να προχωρήσει σε ρύθμιση και των υπολοίπων πιστωτών της (π.χ. τράπεζες, προμηθευτές);

Ναι φυσικά! Ο οφειλέτης θα προβεί στη ρύθμιση των 120 δόσεων προς ΑΑΔΕ ή/και ΕΦΚΑ και στη συνέχεια θα εισέλθει στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού και θα πατήσει το κουμπί για την ανανέωση των οφειλών του. Μετά από 7 ημέρες θα εμφανιστούν τα χρέη του προς το δημόσιο ως ρυθμισμένα και θα συνεχίσει για τη ρύθμιση των υπολοίπων οφειλών του (προς τράπεζες κλπ).

Οι θεσμικοί πιστωτές (εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες) ανταποκρίνονται με την απαιτούμενη ταχύτητα στις διαπραγματεύσεις των αιτημάτων ρύθμισης; Εκτιμάται ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης ώστε να μειωθεί ο μέσος χρόνος ολοκλήρωσης μιας υπόθεσης;

Πλέον η ανταπόκριση των πιστωτών είναι ικανοποιητική, διότι οι σχετικές διαδικασίες έχουν ψηφιοποιηθεί και αυτοματοποιηθεί, εφόσον οι συνολικές οφειλές δεν ξεπερνούν τα 2 εκατ. ευρώ. Έτσι, στις απλές περιπτώσεις μικρών επιχειρήσεων με οφειλές έως 50 χιλ. ευρώ, η διαδικασία ολοκληρώνεται σε 1-1,5 μήνα, στις μεσαίες επιχειρήσεις με χρέη έως 300 χιλ. ευρώ, ολοκληρώνεται σε 3-4 μήνες, ενώ στις επιχειρήσεις που έχουν συνολικά χρέη έως 2 εκατ. ευρώ η διάρκεια εκτείνεται σε 8-9 μήνες. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι χρόνοι αυτοί μετρούν από τη στιγμή που η επιχείρηση υποβάλλει την πλήρη αίτηση της, διότι συχνά παρατηρείται ότι οι επιχειρήσεις «ξεχνούν» να υποβάλλουν κάποια τεκμήρια της βιωσιμότητας τους.

Πάντοτε υπάρχουν περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης των διαδικασιών, τόσο με την αξιοποίηση της τεχνολογίας και την ενσωμάτωση περαιτέρω αυτοματισμών (π.χ. για την ηλεκτρονική ανάκτηση δικαιολογητικών από τα δικαστήρια) όσο και με την εξοικείωση / εκμάθηση των εμπλεκομένων ατόμων στις διαδικασίες (είτε στελεχών των πιστωτών ή συνεργατών των επιχειρήσεων).

Έχουν διαπιστωθεί καθυστερήσεις στην όλη διαδικασία λόγω της συσσώρευσης μεγάλου αριθμού αιτημάτων διαγραφής και επανυποβολής αιτήσεων; Αν ναι, πώς μπορεί να μειωθεί ο χρόνος αναμονής μέχρι την ενεργοποίηση της δυνατότητας επανυποβολής αίτησης;

Οι καθυστερήσεις αυτές είχαν συναντηθεί το 2018 όταν δόθηκε για πρώτη φορά από τη νομοθεσία η δυνατότητα διαγραφής και επανυποβολής μιας αίτησης και συσσωρεύτηκε μεγάλος αριθμός σχετικών αιτημάτων από τις επιχειρήσεις. Η σχετική διαδικασία ήταν χειροκίνητη και συνεπώς προέκυψαν καθυστερήσεις. Σήμερα, η σχετική διαδικασία έχει αυτοματοποιηθεί και δεν προκύπτουν πλέον τέτοια φαινόμενα, αφού τα αιτήματα διενεργούνται σε εβδομαδιαία βάση από τη στιγμή που το αίτημα είναι πλήρες (με τα σχετικά τεκμήρια από την επιχείρηση).

Πότε θα προστεθεί η δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών του 2018 μέσω της λειτουργικότητας της πλατφόρμας;

Η σχετική δυνατότητα ψηφίστηκε ήδη με το Νόμο 4613/2019 και θα ενεργοποιηθεί η πλατφόρμα έως τα μέσα Ιουνίου 2019.

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός μετά από διαδοχικές παρατάσεις λήγει στα τέλη του 2019. Πιστεύετε ότι πρέπει να παραμείνει και να εξελιχθεί σε ένα μόνιμο εργαλείο ρύθμισης οφειλών για τις επιχειρήσεις;

Ναι, πρέπει να παραμείνει και να εξελιχθεί ακόμη περαιτέρω σε ένα μόνιμο μηχανισμό ρύθμισης όλων των οφειλών. Αυτό επιτάσσει και η επερχόμενη Ευρωπαϊκή Οδηγία για την αφερεγγυότητα, που θα ψηφιστεί εντός του 2019 και θα πρέπει να εναρμονιστεί και από τη χώρα μας σε περίπου 2 έτη.

Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα παρατηρείται μια στάση αναμονής των οφειλετών με την ελπίδα ότι στο μέλλον θα προκύψει μια πιο ευνοϊκή ρύθμιση που θα ωφελήσει ακόμη περισσότερο, γεγονός που οδηγεί σε απραξία και τελικά σε επιδείνωση της θέσης του οφειλέτη, αφού καταλήγει με αναγκαστικά μέτρα εκτέλεσης, με κατασχέσεις λογαριασμών και πλειστηριασμούς ακινήτων.

Πρέπει να είναι γνωστοί οι κανόνες ρύθμισης των χρεών, τόσο σε οφειλέτες όσο και σε πιστωτές, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί το εθνικό πρόβλημα της υπερχρέωσης πολιτών και επιχειρήσεων και να μειωθεί το ιδιωτικό χρέος στη χώρα μας.